تاجیک: برای مقابله با تحریم‌های آمریکا گفتاردرمانی مطلوب نیست
توانایی اروپایی‌ها مطلق نیست اما اراده جدی دارند که برجام را حفظ کنند
نصرت‌الله تاجیک در گفت‌و‌گو با پانا درباره تحریم های آمریکا، آثار آن و نحوه مقابله با تحریم ها سخن گفت. او که درباره آینده SPV خوشبین است می‌گوید که اگر ایران موفق شود از نظر سازوکار داخلی خود به ویژه در زمینه استانداردسازی سیستم بانکداری گام‌های موثری بردارد می‌توانیم با اروپا یک کانال سالم و با ابعاد مشخص تعریف کنیم که به نوعی سوئیفت اروپایی را رقم بزند و بتوانیم همه مبالغ فروش نفت خود را به صورت یورو دریافت کنیم و از آن طرف همه نیازهای کشور را به صورت یورویی تامین کنیم.
مشروح این گفت‌و‌گو را بخوانید:
مقام‌های آمریکایی در روزهای اخیر مدعی شده‌اند که تحریم‌های جدید این کشور اقلام دارویی و غذایی ایران را مورد هدف قرار نداده و هدف آنها مردم ایران نیست، فکر می کنید آمریکا با چنین ادعاهایی چه اهدافی را پیگیری می‌کند؟
شکی نیست که تحریم‌های آمریکا مردم ایران را نشانه گرفته است و هدف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا با اعمال این تحریم‌ها این است که در جامعه ایران یک شورش و نارضایتی عمومی ایجاد کند تا کشور به سمت فروپاشی و تجزیه پیش برود. این سقف آرزوی آمریکایی‌هاست اما اگر این نارضایتی‌ها و اقدامات روانی و عملیاتی به حدی پیش نرود که به فروپاشی منجر شود حداقل امیدوارند که شاهد تغییر حکومت در ایران باشند.
اکنون با این حجم از تحریم و بستن شاهرگ‌های حیاتی ایران اعم از نفت و انتقال مالی، ترامپ دیگر دنبال تغییر رفتار ایران نیست و تنها این جمله را به زبان می‌آورد چراکه اگر از قصد تغییر رژیم (حکومت) ایران سخن بگوید وارد فاز خصمانه شده است و دست ایران را برای اقدامات حقوقی و … باز می‌گذارد. بنابراین در اینکه این تحریم‌ها باعث ایجاد نارضایتی، شورش و بلوا شود هیچ شکی نیست و قطعا در چنین تحریم‌های غیربشردوستانه مردم ایران متضرر می‌شوند.
آمریکایی‌ها می‌گویند اقلامی مانند دارو و مواد غذایی تحریم نشده است اما عملا به دلیل نبود امکان انتقال مالی آنها نیز به نوعی دچار تحریم‌های ثانویه یا عملیاتی می‌شوند یعنی غذا و دارو بر روی کاغذ تحریم نشده است اما از آن جهت که نقل و انتقال مالی و تجارت طبیعی به وجود نمی‌آید تا بتوانیم از هر بازاری نیازهای دارویی و غذایی خود را تامین کنیم، آنها نیز مورد تحریم ثانویه قرار می‌گیرد و این اقدام آمریکا ظالمانه، خصمانه و ضد مردم ایران است.
عموما تحریم‌ها به صورت مستقیم کشوری را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد بلکه باعث می‌شود تا نارضایتی مردم بالا برود و عموما چنین تحریم‌هایی به نوعی اعلام جنگ ترامپ با ایران است.
وقتی آمریکا شاهرگ‌های حیاتی یک کشور را مانند تامین مالی و نیازهای اساسی کشوری که در یک موقعیت ژئوپولوتیک حساس قرار دارد و یکی از منابع درآمدی اصلی آن فروش نفت و میعانات گازی است، مورد هدف قرار می‌دهد چه هدفی غیر از جنگ دارد؟
از روزی که لیست تحریم‌های آمریکا اعلام شده است و اشخاصی که هیچ ربطی به تحریم‌های اعلامی ندارند مانند مدیرعامل کشتیرانی، مدیر صادرات و واردات یا روسای بانک‌ها تحریم شده‌اند به این معنی است که در حقیقت ترامپ به دنبال فلج کردن کشور است.
اینکه این تحریم‌ها چقدر موثر باشد بستگی به حرکات آتی مجموعه حکومت، دولت و ملت دارد و در این تحریم‌ها قسمت روانی تاثیر بیشتری از قسمت عملیاتی آن دارد یعنی اگر جمهوری اسلامی ایران از منظر روانی بتواند اقداماتی انجام دهد که به نوعی خنثی‌کننده بخش روانی جنگ ترامپ باشد تا حدی می‌‌توان گفت نقشه‌های ترامپ با شکست مواجه می‌شود اما به هر حال در عرصه عملیاتی در مبادلات و کاهش فروش نفت تاثیر می‌گذارد و طبیعی است که تا بخواهد تاثیر واقعی خود را بگذارد مدت زیادی طول می‌کشد.
البته دست ایران در تحریم‌ها خالی نیست زیرا طی ۴۰ سال گذشته همواره با آمریکا مشکل تحریم را داشته‌ایم و روش‌های بسیار زیادی برای دور زدن تحریم‌ها و تامین منافع و نیازهای اساسی ملت ایران وجود دارد.
عموما تحریم فساد را زیاد می‌کند زیرا کسی که می‌خواهد تحریم‌ها را دور را بزند ناچار است هزینه‌ها و روال غیر معقولی را طی کند و علاوه بر گران تمام شدن آن کالا حلقه‌های فساد در این قضیه تولید می‌شود. بنابراین اگر بخواهیم ابعاد تحریم‌های آمریکا را ترسیم کنیم در درجه اول مردم ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و درجه دوم فساد در کشور افزایش می‌دهد و در درجه سوم آمریکایی‌ها به دنبال فروپاشی یا تغییر رژیم در ایران هستند.
راه‌اندازی کانال مالی ویژه مالی با اروپا تا په حدی می‌تواند برای مقابله با تحریم‌های آمریکا موثر باشد؟
ایران باید در مورد تحریم‌های اعلام جنگ ترامپ استراژی استفاده از قدرت نرم را دنبال کند یعنی ما در درجه اول باید سعی کنیم همه ابعاد روانی و سیاسی قضیه را بررسی کنیم و تحت کنترل داشته و برای هرکدام راه‌‌حل داشته باشیم. در درجه دوم این استراژی باید منجر به این شود که تمام کشورهایی که در این مدت در کنار ایران بوده‌اند در آینده همچنان در کنار ایران بمانند یعنی نباید غیر از آمریکا هیچ جبهه‌ای را در قضیه برجام از دست بدهیم.
مثلث آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان تصمیم خود را برای استراژی دوبندی (ذکر شده) گرفته‌اند یعنی باید هم‌پیمانان برجامی نظیر چین، روسیه و اروپا را در کنار خود داشته باشیم.
درباره ارتباط با اروپا بنده در گروه خوشبین‌ها هستم. عده‌ای بدبین هستند و فکر می‌کنند که اروپا در این تحریم‌ها ایران را تنها می‌گذارد اما اروپا به دلیل ضربه‌پذیری امینی و اقتصادی‌اش از تحولاتی که در ایران و خاورمیانه اتفاق می‌افتد علاقه‌مند است که خاورمیانه آرامش و ثبات داشته باشد و از نقش ایران در ایجاد این ثبات و آرامش آگاه است. اروپا علاقمند است که این مسائل در سایه صلح و ثبات حل و فصل شود. در این جهت به دنبال آن است که ابتدا برجام حفظ شود و سپس یک کانال مالی ایجاد شود تا ایران بتواند تاثیرات تحریمی ترامپ را کم کند.
اگر ایران موفق شود از نظر ساز و کار داخلی خود به ویژه در زمینه استانداردسازی سیستم بانکداری گام‌های موثری بردارد می‌توانیم با اروپا یک کانال سالم و با ابعاد مشخص تعریف کنیم که به نوعی سوئیفت اروپایی را رقم بزند و بتوانیم همه مبالغ فروش نفت خود را به صورت یورو دریافت کنیم و از آن طرف همه نیازهای کشور را به صورت یورویی تامین کنیم.
این روش موفقی است که می‌توانیم مقابل ترامپ بیاستیم و علاوه بر آن چنین اقدامی می‌تواند از سلطه و هژمونی دلار بر اقتصاد جهان بکاهد و از سوی دیگر یک فضای تنفسی برای خود به وجود می‌آوریم تا بتوانیم این مرحله از تحریم‌های آمریکا را پشت سر بگذاریم.
آیا اروپایی‌ها توانایی دارند که در مقابله با این تحریم‌ها رو در روی آمریکا بیاستند؟
چه بخواهیم و چه نخواهیم اروپا به نوعی به دلیل سلطه و هژمونی دلار تحت سلطه آمریکاست. اگر کشورهای شاخص اروپایی نظیر آلمان و فرانسه این اراده را پیدا کنند که خود را از هژمونی آمریکا کنار بکشند بحث جدیدی مطرح می‌شود. بنابراین توانایی اروپایی‌ها مطلق نیست اما اراده جدی دارند که برجام را حفظ کنند و ایران را به واسطه حفظ برجام در کنار خود داشته باشند.
ممکن است در مراحل بعدی مذاکره با اروپایی‌ها از جمله مسئله موشکی و … دارای نقاط مشترک نباشیم و چالش‌هایی در این زمینه به وجود بیاید اما اروپایی‌ها معتقدند برجام در همین چارچوب که مشکلات هسته‌ای ایران را حل می‌کند باید حفظ شود. باید بدانیم در این میان قدرت اروپا مطلق نیست اما معتقدم در این تحریم‌ها اروپا می‌تواند کمک ایران باشد.
آیا اقداماتی که در داخل کشور صورت گرفته می‌تواند تحریم‌های آمریکا را بی‌اثر کند؟
دست ایران برای مقابله با تحریم‌ها خالی نیست اما بستگی دارد که در این تحریم‌ها از چه اهرم‌هایی استفاده کنیم و چقدر برای آن آمادگی و برنامه‌ریزی داشته باشیم. برای عبور از این تحریم‌ها نیازمند یک تیم منسجم و قدرتمند هستیم یعنی حکومت، دولت و مردم باید بالاترین سطح انسجام ملی را داشته باشند و تنگاتنگ هم کار کنند، حواسشان به یگدیگر باشد و مسئولان، عملیاتی را طراحی و اجرا کنند که مردم توانایی ایستادگی در کنار حکومت و دولت را داشته باشند.
در ادامه راه گفتاردرمانی مطلوب نیست و حکومت و دولت باید طرح‌های اجرایی برای کشور داشته باشند. هر ارگان و وزارتخانه‌ای باید برای این مقطع حساس پلان الف و ب داشته باشد و همه باید از مصارف ارزی غیرضروری پرهیز و یک اقتصاد مقابله با تحریم را طراحی کنند. باید یک تیم منسجم اعم از حکومت و دولت و سایر قوا پای کار باشند و تمام توانایی‌های خود را به‌کار گیرند تا این مرحله از تحریم‌های آمریکا را از سر بگذرانیم.